Icyemezo cya ISO14001 ni iki?
ISO 14001 ni amahame mpuzamahanga ya sisitemu yo gucunga ibidukikije yasohowe bwa mbere n’umuryango mpuzamahanga wita ku bipimo ngenderwaho (ISO) mu 1996. Irakoreshwa ku bwoko ubwo ari bwo bwose n’ubunini bw’ibigo cyangwa umuryango, harimo serivisi cyangwa ibigo bitanga umusaruro kandi bitanga umusaruro.
ISO 14001 isaba ibigo cyangwa amashyirahamwe gusuzuma ibintu bidukikije nka gaze ya gaze, amazi mabi, imyanda, nibindi, hanyuma bagashyiraho uburyo bukwiye bwo gucunga no gufata ingamba zo kurwanya izo ngaruka ku bidukikije.
Icyambere, intego yo kwemeza ISO 14001 ni:
1. Fasha ibigo cyangwa amashyirahamwe kumenya no kugenzura ingaruka z’ibidukikije no kugabanya ingaruka z’ibidukikije.
ISO 14001 isaba ibigo cyangwa amashyirahamwe kumenya ingaruka zibikorwa byabo, ibicuruzwa na serivisi kubidukikije, kumenya ingaruka ziterwa nabyo, no gufata ingamba zijyanye no kubigenzura.
2. Kunoza imikorere y'ibidukikije.
ISO 14001 isaba ibigo cyangwa amashyirahamwe gushyiraho intego n’ibidukikije, ibyo bigatuma imiryango ikomeza kunoza imikorere y’imicungire y’ibidukikije, kunoza imikoreshereze y’umutungo, no kugabanya ibyuka bihumanya.
3. Guhuriza hamwe gucunga ibidukikije.
ISO 14001 isaba ko gahunda yo gucunga ibidukikije yinjizwa mu buryo bw’ibikorwa by’ubucuruzi no gufata ibyemezo byo mu rwego rwo hejuru by’ibigo cyangwa imiryango, bigatuma imicungire y’ibidukikije iba imwe mu mirimo ya buri munsi.
4. Kurikiza ibisabwa n'amategeko.
ISO 14001 isaba ibigo cyangwa amashyirahamwe kumenya, kubona no kubahiriza amategeko, amabwiriza nibindi bisabwa bijyanye nibidukikije.Ibi bifasha kugabanya ingaruka zihohoterwa no kubahiriza ibidukikije.
5. Kunoza ishusho.Icyemezo cya ISO 14001 kirashobora kwerekana inshingano z’ibidukikije n’ishusho y’ibigo cyangwa imiryango, kandi bikerekana ubushake n’ibikorwa byo kurengera ibidukikije.Ibi bifasha kurushaho kugirirwa ikizere nabakiriya, societe nisoko.
Icya kabiri, ibintu by'ibanze bya SO 14001 birimo:
1. Politiki y’ibidukikije:
Uyu muryango ugomba gushyiraho politiki isobanutse y’ibidukikije yerekana ubushake bwo kurengera ibidukikije, kubahiriza amabwiriza no kurushaho kunoza iterambere.
2. Igenamigambi:
Isubiramo ry'ibidukikije:Menya ingaruka z’ibidukikije by’umuryango (nko gusohora ibyuka, gusohora amazi mabi, gukoresha umutungo, nibindi).
Ibisabwa n'amategeko:Kumenya no kwemeza kubahiriza amategeko n'amabwiriza yose y’ibidukikije hamwe n’ibindi bisabwa.
Intego n'ibipimo:Ishyirireho intego zidukikije n’ibipimo ngenderwaho kugirango uyobore imicungire y’ibidukikije.
Gahunda yo gucunga ibidukikije:Tegura gahunda y'ibikorwa yihariye kugirango ugere ku ntego n'ibidukikije byashyizweho.
3. Gushyira mu bikorwa no gukora:
Ibikoresho n'inshingano:Tanga ibikoresho bikenewe kandi usobanure inshingano nubuyobozi bwo gucunga ibidukikije.
Ubushobozi, amahugurwa no kubimenya:Menya neza ko abakozi bafite ubumenyi n’ubumenyi bukenewe bwo gucunga ibidukikije no kurushaho kumenyekanisha ibidukikije.
Itumanaho:Gushiraho imiyoboro y'itumanaho imbere no hanze kugirango umenye neza ko impande zombi zumva imirimo yo gucunga ibidukikije.
Kugenzura inyandiko:Menya neza niba inyandiko zemewe n’imicungire y’ibidukikije zifite ishingiro.
Igenzura ry'imikorere:Kugenzura ingaruka z’umuryango ku bidukikije ukoresheje inzira n'ibikorwa byihariye.
4. Kugenzura no Gukosora:
Gukurikirana no gupima: Gukurikirana buri gihe no gupima imikorere y'ibidukikije kugirango intego n'intego bigerweho.
Igenzura ryimbere mu Gihugu: Buri gihe ukore igenzura ryimbere kugirango usuzume neza imikorere ya EMS.
Kudahuza, Igikorwa cyo gukosora no gukumira: Menya kandi ukemure ibitagenda neza, kandi ufate ingamba zo gukosora no gukumira.
5. Isubiramo ry'Ubuyobozi:
Ubuyobozi bugomba gusuzuma buri gihe imikorere ya EMS, gusuzuma niba ikoreshwa, ihagije kandi ikora neza, kandi igateza imbere iterambere rihoraho.
Icya gatatu, Nigute ushobora kubona icyemezo cya ISO14001
1. Shyira umukono kumasezerano n'urwego rwemeza.
Shyira umukono ku masezerano n'urwego rwemeza.Umuryango ugomba gusobanukirwa n'ibisabwa na ISO 14001 no gutegura gahunda yo kubishyira mu bikorwa, harimo gushinga itsinda ry'umushinga, gukora amahugurwa no gusuzuma ibidukikije mbere.
2. Amahugurwa no gutegura inyandiko.
Abakozi bireba bahabwa amahugurwa asanzwe ya ISO 14001, bagategura imfashanyigisho z’ibidukikije, inzira n’inyandiko ziyobora, n'ibindi. Nkurikije amahame ya ISO 14001, shiraho kandi ushyire mu bikorwa gahunda yo gucunga ibidukikije, harimo gushyiraho politiki y’ibidukikije, intego, inzira z’ubuyobozi n’ingamba zo kugenzura.
3. Gusubiramo inyandiko.
Sohereza amakuru kuri Icyemezo cya Quanjian kugirango gisubirwemo.
4. Kugenzura ku rubuga.
Urwego rwemeza rwohereza abagenzuzi gukora igenzura nisuzuma rya sisitemu yo gucunga ibidukikije.
5. Gukosora no gusuzuma.
Ukurikije ibisubizo byubugenzuzi, niba hari ibitagenda neza, kora ubugororangingo, kandi ukore isuzuma rya nyuma nyuma yo gukosorwa gushimishije.
6. Tanga icyemezo.
Ibigo byatsinze ubugenzuzi bizahabwa ISO 14001 ibyemezo bya sisitemu yo gucunga ibidukikije.Niba ubugenzuzi bwatsinzwe, urwego rutanga ibyemezo ruzatanga ISO 14001 icyemezo cyicyemezo, ubusanzwe kikaba gifite imyaka itatu kandi gisaba kugenzurwa nubugenzuzi bwumwaka.
7. Kugenzura no kugenzura.
Icyemezo kimaze gutangwa, isosiyete igomba gukurikiranwa no kugenzurwa buri mwaka kugirango harebwe imikorere ikomeza kandi ikora neza.
8. Kongera kugenzura ubugenzuzi.
Igenzura ryongeye kwemezwa rikorwa mu mezi 3-6 mbere yuko icyemezo kirangira, kandi icyemezo cyongeye gutangwa nyuma yubugenzuzi.
9. Gukomeza gutera imbere.
Tisosiyete idahwema kugenzura no kunoza gahunda yo gucunga ibidukikije binyuze mu kugenzura buri gihe mugihe cyo gutanga ibyemezo.
Bikwiye, Inyungu zo gusaba ISO14001:
1. Kongera ubushobozi bwo guhangana ku isoko.
Icyemezo cya ISO 14001 kirashobora kwerekana ko imicungire y’ibidukikije y’ibigo yujuje ubuziranenge mpuzamahanga, izafasha ibigo cyangwa amashyirahamwe kwinjira mu masoko mashya, kubashyira mu mwanya mwiza mu marushanwa, no kurushaho kugirirwa ikizere n’abakiriya.
2. Kugabanya ingaruka z’ibidukikije.
Sisitemu ISO 14001 isaba kumenya no kugenzura ingaruka n’ingaruka ku bidukikije, bishobora kugabanya impanuka z’ibidukikije no kwirinda igihombo gikomeye cy’ibidukikije n'ingaruka mbi.
3. Kunoza imikoreshereze yumutungo.
Sisitemu ISO 14001 isaba gushyiraho intego zo kurinda umutungo no kubungabunga no kugenzura imikoreshereze n’imikoreshereze.Ibi bifasha ibigo cyangwa amashyirahamwe guhitamo ikorana buhanga nuburyo bunoze, kunoza imikoreshereze yumutungo, no kugera kubungabunga ingufu no kugabanya ibyuka bihumanya.
4. Kunoza imikorere y'ibidukikije.
ISO 14001 isaba gushyiraho intego n'ibidukikije no gukomeza gutera imbere.Ibi bishishikariza ibigo gukomeza gushimangira gukumira no kurwanya umwanda, kugabanya umutwaro w’ibidukikije, no gutanga umusanzu munini mu kurengera ibidukikije.
5. Kunoza urwego rwubuyobozi.
Ishyirwaho rya sisitemu ISO 14001 rizafasha kunoza imikorere yubuyobozi, gusobanura igabana ryinshingano, no gukomeza kunoza imikorere.Ibi birashobora kuzamura cyane urwego rwa siyanse ninzego zo gucunga ibidukikije.
6. Kongera kubahiriza amabwiriza.
ISO 14001 isaba kumenya amategeko n'amabwiriza bijyanye no kuyubahiriza.Ibi bifasha ibigo cyangwa amashyirahamwe gushyiraho uburyo bunoze bwo gucunga ibidukikije, kugabanya ihohoterwa, no kwirinda ibihano nigihombo.
7. Shiraho ishusho y'ibidukikije.
Icyemezo cya ISO 14001 cyerekana isura yangiza ibidukikije yumushinga cyangwa umuryango uha agaciro kanini kurengera ibidukikije kandi ufite inshingano.Ibi bifasha kubona inkunga n'icyizere muri guverinoma, abaturage ndetse n'abaturage.
8. Gucunga ibyago
Kumenya no gucunga ingaruka zibidukikije kugirango ugabanye impanuka nimpanuka.
9. Uruhare rw'abakozi
Gutezimbere abakozi no kubungabunga ibidukikije no kubigiramo uruhare no guteza imbere umuco wibigo.
Igihe cyo kohereza: Nyakanga-01-2024
